به گزارش خبرگزاری حوزه، پاسخ به سؤالات و شبهات موجود در جامعه از وظایف مراکز حوزوی و دینی است که این خبرگزاری در شماره های گوناگون به ارائه برخی از پرسش ها و شبهات و پاسخ های آن، برگرفته از «مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم» خواهد پرداخت.

- سؤال

آیا انسان های بهشتی در بهشت هر چه دلشان بخواهند می توانند طلب کنند؟ لطفاً به طور مفصل بیان کنید؟

- پاسخ

با مراجعه به آیاتی که در رابطه با بهشت و توصیف نعمتهای آن سخن گفته اند به این مطلب می رسیم که رابطة ارادة بهشتیان با نعمتهای آن در سه سطح بیان شده که در ادامه به آیات مربوطه اشاره خواهیم کرد.

دسته اول: در سورة مبارکه واقعه در دو آیة متوالی آمده: «و فاکهه مما یتخیرون» (و میوه هایی از هر نوع که مایل باشند) «و لحم طیر مما یشتهون» (گوشت پرنده از هر نوع که بخواهند.)

اراده و انتخاب مؤمن در مورد خوردنی ها اعم از میوه ها و گوشتها در این سطح قوی دانسته شده، به طوریکه هر میوه ای که بتواند تصور کند با اراده کردن مهیا می شود و هر گوشت پرنده ای را که بخواهد برای او آماده می شود ولی این دو آیه نسبت به سایر لذایذ مادّی ساکت است.

دسته دوم: در آیه ای داریم که: «و فیها ما تشهیه الانفس و تلذ الاعین» (در بهشت هر آنچه دلها بخواهد و چشم ها از آن لذت برد وجود دارد.)[۱] این آیه دامنه اراده را وسیعتر کرده و هرگونه خواست نفس اعم از خوردن و لذایذ دیگر مثل لذتی که مربوط به چشم است در بر می گیرد.

البته چون تنوع در بهره گیری از لذت، لذتی عظیم است، مؤمن می تواند از هر راهی و به هر طریقی که دوست دارد و هر غذایی که می خواهد آن را اراده کند مثلاً به غلامان خود دستور دهد و در طَبَق های آراسته برای او غذا بیاورند. [۲]

دسته سوم: آیه «لهم فیها ما یشاؤن عند ربهم»[۳] (برای آنها در آنچه که بخواهند نزد پروردگارشان هست و آیات مشابه آن مثل «لهم ما یشاؤن فیها و لدینا مزید»[۴] (اهل بهشت در حالیکه در بهشتند مالک و صاحب اختیار در هر چیزی هستند که مشیت و اراده شان به آن تعلق بگیرد و نزد ما از این بیشتر هم هست.)

خلاصه اینکه هر چه را بخواهند در اختیارشان قرار می گیرد، بدون هیچ قیدی و استثنائی پس هر چیزی که ممکن باشد اراده و مشیت انسان به آن تعلق بگیرد آن را دارند.

از ادامه آیه که فرمود لدینا مزید نیز استفاه می شود که وقتی قرار شد که اهل بهشت هر آنچه را که امکان دارد مشیت و خواست آدمی به آن تعلق گیرد و آنچه از مقاصد و لذائذ که علم آدمی سراغش را داشته باشند. در اختیار داشته باشند. قهراً زیادتر از آن؛ امری عظیم تر خواهد بود که علم و مشیت انسان درک آن را ندارد، چون کمالاتی است ما فوق آنچه که علم بشر بدان برسد. [۵]

بعضی در اینجا سؤالی مطرح کرده اند که آیا اگر آنها تقاضای مقامات انبیاء و اولیاء برتر از خود را بکنند نیز به آنها داده می شود؟ غافل از اینکه بهشتیان چون چشم حقیقت بین دارند هرگز به فکر چیزی که برخلاف حق و عدالت و برخلاف اصل توازن «شایستگی ها» و «پاداش ها» است، نمی افتند.

و به تعبیر دیگر امکان ندارد افرادی که در درجات متفاوت در ایمان و عمل هستند جزای مشابهی داشته باشند، بهشتیان چگونه آرزوی محال می کنند؟ و در عین حال آنها از نظر روحی چنان هستند که به آنچه دارند راضیند و هیچگونه حسد و رشک بر وجود آنان حاکم نیست [۶] پس از طرف بهشتیان آرزوهای غیر منطقی صادر نمی شود.

نتیجه : با توجه به آیات مذکور برای بهشتیان، هر چه را که برایشان امکان داشته باشد چه بتوانند تصور بکنند و چه نتوانند و فوق تصور آنها باشد مهیا و آماده شده است.

نعمتهایی که هر کدام  از غرائز وجودی او اعم از مادی و معنوی را برآورده کرده و در اثر تنوعی که بر آنها حاکم است هیچگاه از آنها خسته نشده و برایشان ملال آور نخواهد بود علاوه بر اینکه بهشتیان هیچ گاه خواسته ها و آرزوهای غیر منطقی و غیرعادلانه نمی کنند.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:

۱. سید هاشم بحرانی؛ البرهان فی تفسیر القرآن؛ مؤسسة الاعلمی للمطبوعات بیروت، لبنان، سورة واقعه، ص ۴۱۵.

۲. ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج ۱۱، ص ۲۱۳.

۳. سید محمد حسین طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، نشر بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی، ج ۱۸، ص ۶۵.

پی نوشت ها:

[۱] . زخرف/ ۷۱.

[۲] . حسینی نیشابوری، سید مصطفی، سیمای بهشت و جهنم در سوره واقعه، موسسه بوستان کتاب، ص ۴۵.

[۳] . شوری/۲۲.

[۴] . ق/ ۳۵.

[۵] . طباطبایی، سید محمد حسین، ترجمه المیزان، نشر بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی، ج ۱۸، ص ۵۶۳.

[۶] . مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج ۱۹، ص ۴۵۳.